ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจอาเซียน-ญี่ปุ่น
(ASEAN-Japan Comprehensive Economic Partnership: AJCEP)
ความเป็นมา
- เริ่มเจรจาเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2543 และลงนามในกรอบการเป็นหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจอาเซียน-ญี่ปุ่น (Framework for Comprehensive Economic Partnership between ASEAN and Japan) เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2546 ณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย
- กรอบการเป็นหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจฯ จะนำไปสู่ความเป็นไปได้ในการจัดทำเขตการค้าเสรี
โดยระบุว่า การเปิดเสรี (การค้าสินค้า การค้าบริการ และการลงทุน) รวมทั้งความร่วมมือทางเศรษฐกิจในสาขาต่างๆ ระหว่างอาเซียนและญี่ปุ่นจะต้องเสร็จสิ้นในปี 2555 สำหรับอาเซียน 6 ประเทศ และยืดหยุ่นอีก 5 ปี สำหรับประเทศ CLMV (กัมพูชา ลาว เมียนมา และเวียดนาม)
- การจัดทำความตกลง AJCEP ซึ่งลงนามเมื่อวันที่ 14 เมษายน 2551 เริ่มมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม 2551 ครอบคลุมการเปิดตลาดการค้าสินค้าเป็นหลัก ส่วนไทย เริ่มมีผลใช้บังคับกับไทยตั้งแต่วันที่ 1 มิถุนายน 2552 โดยความตกลง AJCEP ดังกล่าวระบุให้อาเซียนและญี่ปุ่นเจรจาเรื่องการค้าบริการ การเคลื่อนย้ายบุคคลธรรมดา และการลงทุนต่อไป
- ต่อมาเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2561 อาเซียนและญี่ปุ่นสามารถสรุปผลการเจรจาเรื่องการค้าบริการ การเคลื่อนย้ายบุคคลธรรมดา และการลงทุน โดยจัดทำเป็น “พิธีสารฉบับที่หนึ่งเพื่อแก้ไขความตกลง AJCEP” (First Protocol to Amend AJCEP) เพื่อผนวกบทการค้าบริการ บทการเคลื่อนย้ายบุคคลธรรมดา และบทการลงทุนเข้ากับความตกลง AJCEP เดิม ซึ่งได้มีการลงนามเมื่อวันที่ 24 เมษายน 2562
สถานะล่าสุด
- พิธีสารฉบับที่หนึ่งเพื่อแก้ไขความตกลง AJCEP เริ่มมีผลใช้บังคับเมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2563 กับญี่ปุ่นและประเทศสมาชิกอาเซียนที่ให้สัตยาบันแล้ว 5 ประเทศ ได้แก่ สปป. ลาว เมียนมา สิงคโปร์ ไทย และเวียดนาม และมีผลใช้บังคับกับบรูไน กัมพูชา ฟิลิปปินส์ และมาเลเซีย เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2563 วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2564 วันที่ 1 พฤษภาคม 2564 และ 1 มิถุนายน 2564 ตามลำดับ เหลือเพียงอินโดนีเซียที่ยังไม่มีผลใช้บังคับเนื่องจากยังอยู่ระหว่างดำเนินกระบวนการภายในเพื่อให้สัตยาบันพิธีสารฯ โดยคาดว่าอินโดนีเซียจะดำเนินการเสร็จสิ้นภายในปลายปี 2564
- ปัจจุบัน คงเหลือกัมพูชาและเมียนมา ที่ยังอยู่ระหว่างการดำเนินกระบวนการภายในเพื่อบังคับใช้ตาราง ลดภาษี (Tariff Reduction Schedule) จากพิกัดศุลกากรระบบ HS2012 เป็น HS2017
- นอกจากนั้น ความตกลง AJCEP อยู่ระหว่างการปรับโอนพิกัดศุลกากรของกฎถิ่นกำเกิดเฉพาะราย (Product Specific Rules : PSRs) จาก HS2002 เป็น HS2017
----------------------------------------------
สำนักเอเชีย แอฟริกา และตะวันออกกลาง
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ
มิถุนายน 2564
